Select your language
Afrikaans
Arabic
Basque
Bulgarian
Catalan
Chichewa
Chinese
Croatian
Czech
Danish
Dutch
English
Farsi
Fijian
Filipino
French
German
Greek
Hebrew
Italian
Japanese
Kinyarwanda
Kisongie
Korean
Lingala
Malagasy
Norwegian
Nuer (Sudan/South-Sudan)
Oromo
Polish
Portuguese
Romanian
Russian
Slovak
Somali
Spanish
Swahili
Swedish
Tshiluba (DR Congo)
Turkish
Welsh

Kakongie Lelo Uno

Michael Hardt

1. A Kipatuluilo Kia Kishima (kakongie Nkini) ?

Kishima kia mu-ngidiki (EKELEZIA) akipatuula = Betanyinue pasha pa. Kakongie takena muanda wa kukita na nsenga nya. Ni nka muiwulu ketanyinue pasha pa senga buakadia kuikala Ka Nkidishitu.

2. A Kakongie Nkini ?

Eyi di’Efile Mukulu adiuku penda Kakongie kamune. Kano Kakongie kakishikie bena kukumina boso. Bekale babungibue kumune, ku mbidi imune, kasha kuikala muina kisaka kia ndongamisho ya bantu anka penda Kikudi e Selele. 1Kodinda 12 ,13 na Efeso 1 ,23.

3. A Kakongie Kababangile Efuku Kini ?

Kakongie kababangile pefuku dia  pantekote,mafuku makumi atano (50) kunyima kua kusanguka  kua Mfumu kumpala a saa kitema ya mu namashika. Bikitshino 2 ,15, pabula.

- Bua kini tankabangie kumpala koso ?

Kakongie takabadi bua kubanga kumpala nya, muanda shi, Nkidishitu baadi na kia kufua,kusanguka na kutumbishibua kumpala a kufika kua Kikudi e Selele; (Yoano 7 , 37-39). Mu Mateo 16 akaleshibua shi kakiakafiki (pa luno lubuebue nakayibaka kakongie kande (v.18)

- Bua kini takakitshibue shi kabangie kunyima ?

Kakongie kabaadi bua kubanga p’efuku dia Pantekote mu Bikitshino 2, muanda  atubadika  kufudilo a kipindji shi: "Mfumu baadi akumbasha kuifuku dioso baaba boso  a bapashibuanga ku Kakongie".

4 .kakongie Nkafumbulue Mu Ebuku Dikulu Su?

Nya. Kifiibue kia Nkidishitu  na Kakongie ta kibaadi kifumbulue nya. (Efeso 3,5) Uno ubaadi mudimo wa mutumibue Mpolo bua kuiwukisha kifibue (Efeso 3,2,7,8).

Ebuku dikulu adilesha peenda miesheshi ya Kakongie (kileshesho bu LEBEKA).

Takui muntu mulombeene kuuka Kakongie ku miesheshi kushi etaata dia ebuku dipia nya.

5. Kakongie Nkabungie Bantu Kini Lelo Uno?                 

Baaba boso abakumina mukandu wi buwa wa kipaandjilo (Efeso 1,13). Baaba bena Yuda na baaba bena mawumbo- boso buabo bebabungie ku mbidi imune (1Kodinda 12,13).

6. A Namini Bia Kufika Bu Kina Mbidi?

Takuibia kukita kintu nya, Su buekala muina kukumina, bopu  kuikala kina mbidi kia KAKONGIE K’EFILE MUKULU atala, kakongie kamune kawukibue mu ebuku dipia, biabia takuilukalo lua kukubashua kui muntu oso yawa nya. Mwna kukumina exendo ni kina mbidi xa kidishitu (1 Kodinda 12,12).

7. Buakini Ebuku Dipia  Ndiate Bifuatulo (miesheshi) Bua Kulesha Kakongie?

A webiakulesha mutua namini,yawa mushale munkatshi mua mitamba, sha bandjile kumona ndekie,kini kikale ndekie ? Eyendo abikiebe obangie kulesha bifuatulo, kileshesho we kumulungula shi: ndekie ni nkooni kakata, anka nkekale mu biamo tamulombene  kuika ku mitshi nya, atooma  kasolooni… Biabia mbilombene kumupa kinangu kia kikale ndekie., Nka mu kipaso kimune Efile Mukulu atusha bileshesho  bia bintu  bi n’etu mafuku-oso bu: mbidi, mukashi, nshibo) bua kuitupatuluila kikale Kakongie.

8. Abino Abikiebe Kuamba Namini…

KAKONGIE NI MBIDI YA NKIDISHITU?

Su Efile Mukulu alesha KAKONGIE bu mbidi, biabia abitulesha,1)boso buetu tuibelekeene bu bina mbidi na tuina mifubo ilekeene, na shi 2) kui bu-umune anka bu bina mbidi bia ku mbidi abifubu mu buumune. Na kikile kineemo,Nkidishitu muikale bu mutue sunga bu Mfumu a mbidi.

KAKONGIE NI NSHIBO Y’EFILE MUKULU?

Mu shibo bioso bilongie - kalolo bua kusankisha mfumu a shibo,Biabia mu shibo y’Efile Mukulu bintu bikale mmulongo binemekibue (1 Timote 3,15). Mu shibo y’Efile Mukulu, ntumbo ngilombene kuikala kuadi ‘ye namuini  (Ngono 26,8) na bioso mbilombene kuikala na bu-selele buaye (Ngono 93,5 ).

KAKONGIE NI MUKASHI A NKIDISHITU?

Kifuatulo kia mukashi akitulesha kifulo. Ngi  biabia  muesheshi a witulungula shi kui kipuano kia  kifulo munkatshi mua Nkidishitu  na Kakongie Efeso 5,25, kulamata kua Kakongie tankulombene kuekadika kua kuabuulua nya,anka nkulombene kuekadika kua penda Nkidishitu  bupenka buaye (2 Kodinda 11 ,2)  na mukashi ena lukalo lukata lua shi mulume afikie. Amene, fika Mfumu Yesu (Kibafumbuile 22 ,17.20).

9. Atukiebe Kuamba Namini Bua Kakongie K’efile Mukulu Ku :x,y,z ?    

a) Kakongie k’Efile Mukulu  mu kibalo kikampanda (tuambe bu ku Mingala) akalesha shi  ni  mbena kukumiina boso  be ku Mingala. Biabia abilesha shi ni nkipese kia Kakongie k’Efile Mukulu (tala lukonko lua 2).

b.) Mu mafuku abashala (mu kipungo kia kilombeno kipya) biabia bibadi bibofule bua kumona muanda  shi  bena Nkidishitu boso babaadi abebungu boso mbalo imune. Babaadi bawukibue.Takubaadi kipaso kia muntu shi mukumiine kuisoba munkatshi muabo nya (Mikitshino 5,13). Subabaadi bungi ngofu mu mbalo imune, babaadi abasanganua mu mashibo elekeene lekene. Anka babaadi  abebikitshi  mu bu-umune.

C.) Lelo uno bintu bioso bibashintushena, anka bipikua bia bu Efile abishadidiila bantu abakitshi tuabo tukongie, yabo ndongamisho,tusaka-tusaka. Na kutuesha bipikua  bua kuikala muina mbidi, (Mbilekene na mbidi ya Nkidishitu ) Biabia, atuikumona namini sunga kulesha namini Kakongie k’Efile Mukulu mu mbalo ikampanda  lelo uno ? Anka patuibungu mu kitako  kia abiamba bifundue na baaba boso be pepi na kuibikita namu kadi kushi kuiluankana shi, boso abebungu bino ta nabo babungie Kakongie  koso kashima mu mbalo imune nya.

d.) Kakongie ka mu kibundji akalesha penda muamua mu kibundji  kakongie ke mbalo yoso.

10. A Nkini Akipatuula Shi: „bebungie Muishina Diaye" ?

Muina Nkidishitu oso akiebe kukita bioso muishina dia Mfumu, sunga kudia na kutoma (Kolosai 3,17). Anka su tuadila kukumbana muishina diaye (Mateo 18,20) Mfumu mulombene kuikala pankatshi pa kikumbeno kietu, na mmulombene kuludika na kuikala etu atudia  kubekieela. Wemulombene kuibunga muishina dia Mfumu su owuku matalua aaye.

Mu kikoso:

  1. KUIKUNI - mbalo mbalo exitungu Efile
  2. Babidi sunga basatu – mbadikilo a bu EFILE,
  3. Mbebungie – bukome bua bu Efile Mukulu (bukome bua kikudi e SELELE
  4. Kuibunga  - Bu umune bua bu’Efile,
  5. Muishina diaye  -  Eshina dia bu’Efile.
  6. Kuakua ne kuanka  - Kupetekiekua kua muntu e bu Efile.
  7. Munkatshi muabo -  munkatshi  mua bu’Efile.

11. A Kisangilo Kia Kakongie Nkini ?

Ni nkisangilo kia Kakongie koso kashima kebungie? 1 Kodinda 14,23 bu kipuilo sunga bu kakongie, 1 Kodinda 11,18. Bu biatuakula shi kakongie koso kashima, abipushika kalolo shi ni mbaaba boso balombeene na beena lukalo lua kukita. Ebuku dipia aditusha tubingilo tusatu bua bino bisanngilo bia Kakongie :

  1. bua kubaala dimpa (Bikitshino 20,7, 1 Kodinda 11,24-26)
  2. bua kuteka (Bikitshino 12,5,12 na Mateo 18,19-20)
  3. bua kuiyibakishena (1 Kodinda 14,22-25).

12. Anani Akunkusha Bino Bisangilo ? (ni Mufubo Wa Katshunga Su Nga Bakulu?)

Pekale bena kukumiina mbebungie muishina diaye, Mateo 18,20, biabia Nkidishitu ni naye e pankatshi, akunkusha bioso.  Ta nkisangilo kikunkushibue kui muntu kampanda nya. NKIDISHITU ni naye akunkusha, na Kikudi e Selele akunkusha muyile kukumiina kuaye (1 Kodinda 12,4-6). Kui bulungantu kui mukuetu mulume oso (bu bi bakashi  mbalombeene ku-umina mu Kakongie, 1 Kodinda 14 ,26-33) Kutuma lono, kuteka, kuakula bua kuikankamishena.

13. Nkuilekena Kini Kui Pankatshi Pa Biabuntu Na  Bushito?

Biabuntu ni mbukome bua mu kikudi (kia buntu kia kulambukisha, kiabuntu kia kupalakasha  mukandu wi buwa…) mifubo namu ni mbushito bu biatumono bafubi sunga balami.

Biabuntu bi  kui  bena kukumina booso bakite mbidi ya Nkidishitu (Efeso 4 ,12). Anka mulambukishi, bu kileshesho, mmulombene kulambukisha mu bingi bibundji na anngi mawumbo. Anka bushito abutuuku mu  bibundji (mpata), Balami mu bibalo bioso (Tito 1 ,1) na "NULAME KISAKA KIA LOMBE KINUPEEBUE KUI Efile Mukulu" (1 Mpiele 5 ,2).

14. Mbiabuntu Kini Bi Mu Kakongie?

Biabuntu bitano mbitemunibue mu  Efeso 4, Nkidishitu bapeele :

  1. Batumibue – ni mbantu babamuene Mfumu na badi mutume aye namuini (Bikitshino 1 ,22 na 9 ,4-5).
  2. Batemuki -  ni  mbaaba  babatemukanga (babapaanga  bantu ba muilo w’Efile Mukulu eyi) Kumpala pabaadi ebuku  dipia tadiekele kuanka  dilombane, batemuki abaadi na kufumbula kua mianda, Efeso 3 ,5). Binobino ebuku,bifumbulue bibalombana. Anka kui mufubo wa butemuki: eyi adifiki kui Efile Mukulu mu saa yilombane, di na kitako mu eyi di’Efile Mukulu, bua kuibaka (1 Kodinda 14) kubaadini bakashi babatemukaanga (Bikitshino 21 ,9) – mu aabo mashibo kadi kushi mu kakongie nya (1 Kodinda 14 ,34).
  3. Bapalakashi - ba mukandu wi buwa – ni mbaaba balombene  kutuala mukandu wi buwa kui bantu basha miluisho, bashimine. Bikitshino 21 ,8
  4. Tutshunga - ni mbaaba abalesha kulama buabo kui bantu bu balami be buwa ba mikooko. Lelo yowuno, bantu bebungi abapusha dino eshina dia bu katshunga bu muntu mulombene kukita bioso. Yawa ta nkatshunga ka mu yile abiakula ebuku nya.
  5. Balambukishi – baaba balombeene kulambukisha eyendo dia eyi di’Efile Mukulu mu kipaso kiashi, mashimba a baaba abapusha eyendo ekale na muloo. Kunyima kui bingi  biabuntu (1 Kodinda 12 na Loma 12).

15. Amudimo Wa Biabuntu  Bia Bilengieleshi Ubaadi Uni ?

A biabia Efile Mukulu beutushishe bua kini? bua kupalakasha nabio mukandu wi buwa su? bua kubasusha bantu su? Bua kutshimbisha makienga a bena kukumiina su? NYA? Efile Mukulu batushishe bitunduilo bia bilengieleshi bua kulesha shi kipungo kipia kibabanga. Kipungo kia muiya kibakidi, Efile Mukulu bakitshine Kakongie k’aye ku Kikudi e Selele, na dingi ekasha balongi baaye na bukome p’efuku dia «Pantekote» (mbangilo a Kakongie) buabadia kuakula na ndimi yenyi ibatungangashi bantu benyi beyipushe. Anani badi biakupelaahi Efile Mukulu teku Mufubo? Kuakula na ndimi yenyi kubaadi kitunduilo kia bena Yuda bupenka (1Kodinda14 ,21) Kubayikeele’ni mpa na kupasha kua mikumbo (Bikitshino 3),nta mpa muanda wa kutshimbisha makienga a bena kukumiina nya, anka bu kitunduilo kui bantu bashi bakumiine (Bikitshino 4 ,16-30 na Ebeleo 2 ,4).

16. Abiabia Mufubo Wa Bipaso Na Bilengieleshi Nguni?

Kuela kua ngunga ya Kakongie akulesha shi mifubo yibabanga, na tabeela ngunga awo ubafiki ku fudilo nya, ta biabia su? Binka pamune na biabuntu  bia bipaso na bilengieleshi Bi eyendo shi Efile Mukulu, mmulombene kukita bipaso na bilengieleshi mu ano mafuku eetu, na ebikita. Anka biabia tabi pamune na biabuntu bia  bipaso na bilengieleshi nya. Abiabia tuambe namini bua  ndjimi ? Olo, mbande kuipusha, Anuuku muntu sunga umune akulaa ludimi luashi muyiye? (muanda ni nabio bibakitshikile mu Bikitshino 2).

17. A Mbuakini Tatukuete Namu Kusangula  Bakulu?

Mu ebuku dipia, bakulu babaadi abasangulua anka penda kui batumibue (Bikitshino 14 ,23) sunga kui bantu babapebua matalua kui batumibue (Tito 1 ,5) baaba babadi abebatumu lubilo-lubilo buashi  bakite. Nka lelo uno takuki batumibue’ni nya (muanda bibatunganga kumona Mfumu) Bikitshino 1 ,22 na 9 ,4-5) Biabia takui bantu’ni bapebue matalua kui batumibue bua kusangula bakulu’ni nya.

Anka kui bantu balombene kuikala balame bino bioso bikale bu miiya ya bakulu (1 Timote 3 ,1-6). Anka kubadika kuibuwa kua bino bioso bifundjibue bua miiya ya bakulu, abimueka’shi,bano bantu ni mbapeela bikile-kile.Anka bano boso balame biya  ino miiya na kuiyifubila, mbalombene kuikala abafubu uno mufubo wa bu BAKULU 1 Mpiele 5 ,2 na Bikitshino 20 ,28).

18. Nani Mulombene kukita mufubo wa Eyi  ?

Muyile mufubo  wa eyi (Bikitshino 6 ,4) atutentekiesha ku bulambukishi na mu kulongiesha kua eyi di’Efile Mukulu kui bena kukumina. Biabia mbilombene kukitshika  kui baaba batambule kiabuntu kia kulambukisha na kia tutshunga, uno mufubo namu ni ngulombene kuikala na muikelo  wa butemuki. Eyi di’Efile Mukulu difubibue nadio mu binangu bia muilo wa Efile Mukulu. Eyi di’Efile Mukulu tadiuku tukongie na bipikua biashi muntu umune  akite bioso nya. Ku Antioshe,kubaadi batemuki na balambukishi (tatupusha shi kubaadi katshunga umune nya, Bik.13 ,1). Mpolo alungula bena Kodinda shi: Abino binamini bakuetu, panuibungu, umune a kuanudi ena loono, ungi na bulambukishi… bioso bikitshibue bua kuibaka (1 Kodinda14 ,26) Anka bioso bikitshikie mu kifulo na munda muikale kutshina kua eyendo akufiki mukupetekielua kua Efile Mukulu.

19. Akuluishibua Kua Kakongie Akupatuula Kini ?

Penda shi, lelo yowuno bintu bioso bibapu kualuluka, ta bi mu kipaso kibebikitshine Efile Mukulu kukibangilo kia Pantekote nya. Bena Nkidishitu mbapalakane bisaka. Bilekenelekene, bangi bebungi mbekale kukita mbidi ya ndongamisho ya bantu, pabadia kuikala bu bena mbidi yak u mbidi ya Nkidishitu.

Kui bubi bua mu kakongie (bu  bi mfubilo a muntu umine) na kui bubi  bua ndambukisho ilube (bu biabalambukisha bibi pabitale kufika kua Nkidishitu bu muntu,muikelo waye ushi na bubi,mufubo waye, kipandjilo…). Kbebungi tabakumina shi miaku ya ebuku ibadi ipebux kuyokielua. Mu mbalo ibungi bubi bua bikitshino mbulekielue, benka bu bantu abefunyu p'afunyu. Kui kukutua kua kuabuluka na bubi mu mbalo ibungi ya bena Nkidishitu. 

20. Nkipaso Kini Kiatudia Kulesha Buumune Mu Kino Kipindji Kia Kuluishibua Na Kupalakashua Kua Bena Kukumina ?

Muntu mmuluishe bioso su? Olo, biabia tankuamba shi tamulombene kulonda abiamba ebuku  nya, su bantu  abakitshi yabo ndongamisho, atue  tui na kiakukita kiakia akiamba ebuku: kuibunga penda muishina dia  Mfumu Yesu na bamuifunyishe (Mateo 18 ,20) na kuuka shi tui bina mbidi bia ku mbidi yaye (1 Kodinda 12 ,12-13). TEKAYI NA Mfumu akenulesha bangi bena kukumina abadidi ku muiwuka bu Mfumu. Ebungieyi nabo na kutompa su kui mushindo wa kufubila biabia abiamba na abilambukisha ebuku. Biabia tabilesha shi nukite kakongie kapia nya. Efile Mukulu bakitshine Kakongie kumpala na biabia mbipue kulombana. Lelo uno tuinka na kiakushingula’shi naye be kakitshine.

21. Nani Mulombene Kubaala Dimpa ?

Muina kukumina oso shi mupuanoyikile. Buakini mmuina kukumina oso? Muanda ni matalua kui kina mbidi kioso kia Nkidishitu (1 Kodinda 10,17).

Akino kishima shi «kushipuandyikila nkini"? ABINO MBILOMBENE KUIKALA NAMINI, olo kui tubingilo tusatu (3).

  1. Bubi bua bikitshino: muntu a mu 1 Kodinda5, kileshesho bibatunganga kumutusha pasha.
  2. Bubi bua ndambukisho ilube : Su muntu tatuala lulambukisho lua Nkidishitu (2 Yoano 9-11), tanumutambulanga mu mashibo enu, na tamulombene kubaala dimpa bua kutentekiesha naye nya. Bubi bua lulambukisho ni nkitatusho (Ngalatea 5 ,9).
  3. Kuikumbashena na bubi. Yawa oso ele  muntu ena lulambukisho lulube moyo mu 2 Yoano 9 - 11, bekala  muibungile naye ku bikitshino biaye bibi. Baaba abadi abatembela ntempelo ya mankishi mu Kodinda baabadi abafiki kimune na meesa a bikudi bibi. Sunga shi abo banabene tambakumiine ku mankishi (1 Kodinda 10 ,19-22) na 15,33, Kibafumbuile 2 ,14.

22. Akipuano Kini Ki Pankatshi Pa Tukongie Tua mu Bibundji ?

Kakongie kamu kibundji ni nkipese kia mu Kakongie kaashima k’Efile Mukulu (1 Kodinda 1,2). Tukongie tua mu bibundji tukite mu kuipushena (bu bina mbidi imune ya muntu ayifubu kumune kasha muntu pa buaye muntu pa buaye). Su Kakongie kamu kibundji kabaata kitshibilo, (tupuandjikishe shi, babayimika muntu, biabia abilesha shi yawa muntu babamuimika kui tukongie tooso) kiakia kianuanya pasenga kibanyibua namu na muiwulu (Mateo 18,18). Mpolo ambulula mu malambukishi abaapa bena Kodinda shi bikale namu biabia kui bena  kukumina boso be mu mbalo yoso (1 Kodinda 1,2; 4,17; 7,17; 11,16).

23. A Bukalanga Mu Kakongie Abupatuula Kini ?

Kina muanda kia bukalanga mu Kakongie mbua kukuasha muntu buashi ekale mualulukie kilekene na lulannguilo lua buina Nkidishitu. Kipaso kiakulesha  bukalanga kui muntu akitala wini muanda ubakitshi.Kui bipaso musambobidi bia bukalanga.

  1. Su muntu bapono mu miluisho: Ngalatea 6,1-2
  2. Kumudimuna na ku mulamiina,(nutemune boso abakitshi bubi, 1 Tesal. 5,14; 2 Tesal. 3,14-15
  3. Kusashila  muntu munkatshi a bantu: 1 Timote 5,20, Ngalatea 2,11.14.
  4. Nusumbushene/Nuikale n’eyiso dia bukielo kui oso atuusha tusakatusaka: Tito 3,10- 11, Loma 16,17.
  5. Bukalanga b ua mu talalaa: 1Timote 1,3-4, Tito 1,10-11.
  6. Bubi bokitshina mukuinu mu nkidishitu: Mateo 18,15.
  7. Kukashayi: 1 Kodinda 5,13.

24. Tusaka-tusaka Nkini ?

Mu kikoso ni  kufika kina-mbidi kia Kakongie sunga  kia mu ndongamisho ya bantu pamutue  pa kuikala kina mbidi kia Nkidishitu, bibuwa kutambudibua mu kipuano kia buina Nkidishitu.

25. Atue Namu Tui Bantu Bena Eshina Su ?

Su tuayikala bantu basha eshina sunga mu ndongamisho a bantu n’eshina (bibuwa ni nkukatuka mbalo i biabia). Bena Nkidishitu ba kuibedi tababaadi n’eshina dikampanda nya, na  tatuina lukalo biakuikala n’eshina dikampanda lelo uno nya, tuibiakuikala na muloo wa kuikala binambidi bia ku mbidi ya Nkidishitu.

26. Nkipaso Kini Kiatudia Kuikala Na Bantu Bashabebungu Neetu 

Ni mbakuetu  balume na bakashi mu Nkidishitu.Anka tatui biakutambuka nabo pamune nya (kubaala nabo dimpa) kadi tui’nabo kifulo.Nkipaso kini kia kuibaleshaa kiakia kifulo ? Mu kukimba buwa buabo, mu kukimba bukuashi boso bua kuibakuaasha mu kifulo mu kukimbuula kua kuibakankamika  mu lukumiinoluabo.

Bino abilesha shi, tuikale bakuabaana nabo ndambukiisho ayituuku mu eyi di’Efile Mukulu.

27. A Kikile Kinemo Nkini: nkuikala  Bibuwa Ku Lulambukiisho Su Nkuikala Muitambikie Kui Mfumu ?

Bioso bibidi bibuwa kuatudi. Lulambukisho lushi na kuipaana luinka bu mifufua ishi na muita na kuipaana kushi na lulambukisho kuinka pamune bu mbidi ishina mifufua kuiyikuata.